Bieluń indiański

©

©Datura inoxia

Opis

Rodzina: Solanaceae – psiankowate

Wszystkie części Datury zawierają niebezpieczny poziom trucizny, dla dzieci lub szczególnie wrażliwych nawet mała dawka może być śmiertelna.

Datura inoxia jest u nas rośliną roczną o krzewiastym pokroju. Cała roślina jest pokryta krótkimi i miękkimi, szarymi włoskami. Łodygi są wzniesione i puste w środku. Liście w odróżnieniu od bardziej pospolitej dziędzierzawy całobrzegie i ciemno sinozielone. Kwiaty jak u wszystkich datur trąbkowate i do 19 cm długości. Z początku wyrastają pionowo do góry potem znajdują się w poziomie. Z tego powodu mamy zawsze całe piękno kwiatu w zasięgu wzroku. W nocy słodko pachną. Rozwijają się późnym popołudniem i trwają tak przez dobę. Owocem jest kulisty mieszek pokryty kolcami. Owoc zawsze zwisa w dół. Mieszek otwiera się czterema klapkami. Często przechodzące zwierzęta przenoszą na swym futrze te kolczaste owoce. W ten sposób roślina rozsiewa się na znacznych obszarach. Żółtawe nasiona pogrzebane w ziemi mogą w niej przeleżeć kilka lat. Jak dostaną się w zasięg dopływu powietrza natychmiast kiełkują.

Występowanie

Prawdopodobnie jej pierwotnym obszarem był Meksyk w tej chwili jednak występuje od Teksasu po północne rejony Ameryki Południowej.

Wysokość

W zależności od żyzności gleby i sposobów uprawy od 60 do 150 cm. W celu zwiększenia szybkości wzrostu i ilości kwiatów ważne jest, aby usuwać formujące się owoce. Produkcja nasion zużywa znaczną ilość energii, która po ścięciu owoców przeznaczana jest na rozwój krzewu. Ponieważ datura jest samopylna i produkuje owoce na okrągło, to tą czynność należy powtarzać bardzo często.

Termin kwitnienia

Od końca czerwca do przymrozków.

Kolor kwiatu

U gatunku kwiaty są białe.

Stanowisko

Wyłącznie słoneczne. Na półcienistym stanowisku możliwy jest trochę nieporządny pokrój krzaczka.

Wymagania i pielęgnacja

Datury nie stawiają specjalnych wymagań. Wiadomo jest jednak, że na glebach o wyższym odczynie lepiej kwitną. Z tego powodu albo gleby wapnujemy, albo dajemy taczkę kompostu na metr kwadratowy. Kompost jest o tyle lepszy, że nie tylko podnosimy pH, ale także dajemy dużo składników pokarmowych. Możemy zatem liczyć na wyższy i bardziej rozgałęziony krzaczek, co przełoży się na ilość kwiatów.

Gdyby ktoś miał miejsce na słonecznym parapecie, na ciepłej werandzie lub w ogrodzie zimowym i chciało mu się, może przetrzymać krzaczek przez zimę. Wiosną nieco przyciąć te nieciekawe, wypłonione pędy i znów posadzić w ogrodzie. Uzyska znacznie większy krzew i więcej kwiatów.

Mrozoodporność

Mimo że u nas roślina roczna to jesienią z powodzeniem wytrzyma przymrozki do -5 ⁰C.

Rozmnażanie

 Z reguły rozmnażamy roślinę z siewu nasion.

 W przeciwieństwie do innych datur, ten gatunek wytwarza kłącze, które może być wykopane jesienią. Przechowujemy kłącze przez zimę jak bulwy dalii. W cieplejszych częściach kraju można spróbować pozostawić je w gruncie tylko dość mocno okryć.

Choroby i szkodniki

Nie uprawiajmy datury w pobliżu upraw ziemniaka i pomidorów. Gatunek ten jest podatny na wirusy, atakujące właśnie powszechnie uprawiane ziemniaki i pomidory.

Zastosowanie

Doskonały wypełniacz wszystkich pustych miejsc, szczególnie w głębszej części rabat bo jego pokrój i wielkość kwiatów widoczne są z daleka. Można uprawiać w większych pojemnikach.

Uwagi

Nazwa rodzaju ”Datura” pochodzi z języka hindi gdzie ‚dhatūrā’ = kolczaste jabłko.

Gatunek został po raz pierwszy opisany w 1768 roku przez angielskiego botanika Philipa Miller, który nadał trochę mylącą nazwę gatunkową ”inoxia”. Słowo to pochodzi od łacińskiego ‚innoxius’ = nieszkodliwy.

Troszkę ciekawostek.

Z historycznych sprawozdań zapisanych przez konkwistadorów, zdobywców Meksyku czy Peru w 16 wieku, wiemy, że Aztekowie i inni Indianie, mieli szczegółową wiedzę na temat wielu gatunków Datur. Jeden z tych gatunków nazwano ”Toloache” i prawdopodobnie jest to Datura inoxia. W Nowym Świecie, Kościół Katolicki został zmuszony do uświęcenia starego przedchrześcijańskiego bóstwa „Santo toloache”, patrona z bieluniem.Santo toloache pomaga tym, którzy chcą odwzajemnienia miłości. Wierni wyznawcy, którzy modlą się do niego składają ofiary z kwiatów datury i przynoszą herbatę z datury jako swoiste wota. W ich odwiecznym zwyczaju używano bielunia jako afrodyzjaka.

 

Przypisy

---

Wykorzystano zdjęcia z następujących stron:

Nasiona+owoc+korzenie – http://es.wikipedia.org/wiki/Archivo:D._innoxia_raíz-1.JPG