Ośmiał wielki

©

Cerinthe major „Purpurascens”

Opis

Rodzina: Boraginaceae – ogórecznikowate

Ta jednoroczna roślina zielna o wielu pędach wyrastających z korzeni nie robi specjalnego wrażenia dopóki nie wybarwią się kwiaty i przylistki. W zależności od stanowiska i jakości ziemi wysokość pędów może być większa niż przeciętna wówczas często pędy mają tendencję do pochylania się. Są one nagie, jasnozielone, lecz często zabarwiają się na czerwonawo od strony padającego słońca. Liście na łodydze są nakrzyżległe, to oznacza że liście leżą na przeciw siebie, a piętro niżej lub wyżej są obrócone pod kątem 90 ⁰. W kształcie łyżkowate i znacznie większe na dole łodygi niż na górze. Ich kolor można określić jako metalicznie niebieskozielony. Starsze liście mają jasne cętkowanie.

 Na szczycie każdego pędu pojawia się kwiatostan w postaci zgiętej jak laska wierzchotki. Cechą charakterystyczną jest, że dwa kwiaty(około 2,5 cm długości) będące obok siebie dojrzewają jednocześnie. Między tymi cylindrycznymi kwiatkami jest wiele przylistków, których końce wybarwiają się podobnie jak kwiaty. Ponieważ kwiaty produkują dużo nektaru więc ruch owadów wokół nich jest duży. Praktycznie każdy kwiatek zostaje zapylony.

 Nasiennik zawiera 2 czarne, okrągławe około 0,5 cm średnicy nasiona. W momencie dojrzewania nasiennik pęka i roślina wystrzeliwuje nasiona na znaczną nawet odległość. Ponieważ roślina kwitnie systematycznie po 2 kwiatki od dołu do góry to nasiona na tym samym pędzie dojrzewają również w różnych terminach. Roślina daje znaczny samosiew.

Występowanie

Naturalne stanowiska są w basenie Morza Śródziemnego. Rośnie tam w miejscach, gdzie jest dużo wody np. w pobliżu cieków wodnych, w strefach ujęć wody, stawach, przrzecznych dolinach.

Wysokość

Przeciętnie około 60 cm. Lecz zakres wysokości jest różny i mocno uzależniony od środowiska i stanowiska. Zamyka się w przedziale od 20 do 80 cm.

Termin kwitnienia

W naszym kraju kwitnie od końca lipca do przymrozków. Czyli kiedy już większość roślin zaczyna przekwitać.

Kolor kwiatu

Granatowo-karminowy.

Stanowisko

Można sadzić na stanowiskach słonecznych, lecz zupełnie dobrze będzie kwitła w miejscach gdzie będzie miała co najmniej 6 godzin słońca.

Wymagania i pielęgnacja

O jakości rośliny będzie decydowała zdolność gleby do utrzymania wilgotności. Oczywiście im zasobniejsze stanowisko tym gęstszą i obficiej kwitnącą roślinę będziemy posiadać.

Praktycznie jest rośliną bezobsługową. Jedyne co trzeba zrobić by specjalnie nie pilnować dojrzewania nasion to na wybrany kwiatostan nałożyć i zawiązać pod kwiatostanem starą stylonową pończochę. Roślina będzie swe nasiona wystrzeliwała do tej osłony systematycznie jak będą dojrzewać. Można się spotkać z instrukcją wcześniejszego ścięcia pędów i włożenie ich do torebek. Nasiona dojrzeją tylko te które są najstarsze i wystrzelą do torebki. Zatem ściąć trzeba sporo pędów, a po co skoro w podkolanówce lub fragmencie pończochy będziemy mieć wszystkie nasiona z kwiatostanu. Każdy zatem może wybrać bardziej pasujący mu sposób.

Jeszcze jedna cecha. Nasiona wystrzelone kiełkują bardzo szybko, jeszcze jesienią. Mało kiedy te siewki przeżyją zimę. Jeśli już to w postaci nasion. Są to zwykle ostatnie nasiona, które jeszcze nie zdążą skiełkować. Nie możemy jednak zawsze na to liczyć. Sto razy się uda, a jednego roku nie będziemy mieć nic. Warto zatem  zawsze mieć zapas nasion.

Mrozoodporność

Żadna

Rozmnażanie

 Preferuje się siew gniazdowy. Czyli pod koniec kwietnia lub w maju wysiewamy po 2-3 nasiona w dołki co 20-30 cm. Jeśli jednak wystąpią późniejsze przymrozki siewki musimy chronić. Rośliny z siewu wprost do gruntu kwitną najczęściej w sierpniu. Można nieco przyspieszyć kwitnienie wysiewając nasiona w domu. Nie spieszmy się zbytnio i wysiejmy w drugiej połowie marca. Teraz jest pewien haczyk. Siewki musimy pikować jak są bardzo małe czyli jak pojawi się pierwszy mały listek właściwy. Inaczej siewki bardzo odchorują bo nie znoszą pikowania. Na to też jest sposób.

 Trzeba tylko mieć więcej miejsca. Nasiona są duże i spokojnie możemy je wysiać od razu pojedynczo do doniczek. Nie trzeba będzie pikować.

Choroby i szkodniki

Na razie nie stwierdzono podatności na zagrożenia.

Zastosowanie

 Roślina atrakcyjna z uwagi na swój nietypowy wygląd. Ponieważ z daleka nie zobaczymy efektów sadzimy ją w miejscu gdzie może być blisko oczu. Poza ozdobą rabat można ją wykorzystać jako element bukietów. Samodzielnie też pięknie wygląda w wazonie. Komu nie straszne podlewanie nawet dwa razy dziennie może ją uprawiać w większych pojemnikach. Każdy wówczas zwróci na nią uwagę.

Uwagi

Roślina (w cieplejszym klimacie jest byliną) nie jest w ogrodnictwie nowością. Opisał ją John Gerard w 1633 roku. Niewiele później pojawiają się zapiski o wykorzystywaniu jej w ogrodnictwie jako roślinę miododajną. Poszła jednak w zapomnienie. Dopiero w XX wieku kiedy pojawiła się odmiana „Purpurescens” rozpoczął się powrót do ogrodów.

Łacińska nazwa rodzaju”Cerinthe” to zbitka dwóch greckich słów, a mianowicie ‚Kieros’ = wosk i ‚Anthos’ = kwiat. Nazwa gatunkowa ”major” = większy. Kwiaty są większe od bliźniaczego gatunku Cerinthe minor.

Przypisy

---

Wykorzystano zdjęcia z następujących stron:

Cerinthe major – http://hortiauray.com/forum/viewtopic.php?id=2276

Nasiona powiększenie – http://www.plantsdb.gr/en/propagation/seeds/328-seed-germination-database

Kwiatostan – http://www.smartseedstore.com/cerinthe-major.html